تالقان در شاهنامه فردوسی
دگر طالقان‌شهر تا پاریاب
همیدون رو از بلخ تا اندراب
(شاهنامه، خالقی: ج 4، ص72)
سوی تالقان آمد و مرورود
سپهرش همی‌داد گفتی درود
وزان پس بیامد به نزدیک بلخ
نیازرد کس را به گفتار تلخ
(شاهنامه، مسکو: 244)
سوی تالقان آمد و مرورود
جهان پر شد از نای و آوای رود
(شاهنامه، مسکو: 362)
تالقان مرکز استان تخار در شمال افغانستان است. این شهر بنابر پیشینه‌ی تاریخی، تاجیک‌نشین بوده است؛ سپس اوزبیک‌ها در بخش‌هایی از شهر جابه‌جا شده و در صد سال پسین قبیله‌های ناقل پشتون نیز در بخش‌هایی از تالقان و تخار توسط حکومت‌های قومی جابه‌جا شده‌اند. شهر تالقان و استان تخار یکی از شهرهای مقاومت در دوره‌ی مقاومت اول و بعد از آن بوده است. احمدشاه مسعود نیز در استان تخار کشته شد. در این دوره که طالبان روی کار آمدند، در تخار مقاومت و ایستادگی جدی صورت گرفت، اما از آن‌جایی‌که توطیه‌ی تسلیمی افغانستان برای طالبان از پیش مهندسی‌شده بود، مقاومت مردم دوام نیاورد.
از تالقان سه بار در شاهنامه یاد شده است. بار نخست موقعی است که سیاووش در حال رفتن به توران است. بار دوم هنگامی است که پیران برای صلح بین توران و ایران به گودرز نامه می‌فرستد و در این نامه از تالقان یاد می‌شود. بار سوم در جنگ بزرگ کی‌خسرو با تورانیان است که از تالقان یاد می‌شود. کی‌خسرو در راه برگشت یک ماه در بلخ می‌ماند و سپس از تالقان عبور می‌کند.
اگرچه در شاهنامه از چند تالقان نام برده شده است، اما تالقانی که سه بار در شاهنامه یاد شده نزدیک بلخ و فاریاب است، بنابراین در خراسان و افغانستان امروز قرار داشته است. از هزار سال پیش تا امروز محل‌ها از نظر حدود اداری و جغرافیایی تغییر کرده‌اند، یعنی نام یک محل و شهر امروزی در گذشته ممکن شهری بزرگی بوده و اعتبار اداری یک استان یا حتا چند شهر و استان را داشته، اما امروزه ممکن در حد یک شهر در یک استان کوچک شده باشد، مانند انداراب که در شاهنامه به مراتب بزرگ‌تر از انداراب امروز بوده و تالقان نیز شاید بزرگ‌تر از تالقان کنونی در استان تخار بوده است.
