بلخ بامی در آیینه‌ی تاریخ ادبیات دوره‌ی غزنوی

بخشی از متن مقاله

به عقیده‌ی نویسنده‌ی کتاب «بلخ؛ قدیم‌ترین شهر ایران در آسیای مرکزی»، حیات سیاسی بلخ به توانایی جذب فرهنگ و دست‌آوردهای جامعه‌ی شهری از سوی این تازه‌واردان بسته‌گی داشت. هم‌چنان که بعد از ورود اسلام به این خطه نیز، بلخ محل انتقال فرهنگ و معارف اسلامی بوده است. اهمیت بلخ و ثروت‌مندی آن به موقعیت مرکزی این شهر که محل تلاقی راه‌های تجارتی بود، بسته‌گی داشت.

در آستانه‌ی ورود اسلام، بلخ و سایر نواحی تخارستان، زبان و فرهنگ خود را حفظ کرده بودند. به نوشته‌ی همین محقق «مردم بلخ در دوره‌ی اموی و عباسی با قبول دین مبین اسلام و رواج مذهب حنفی ـ‌که قبول جزیه را از مشرکان جایز می‌داندـ راه را برای استقرار اسلام و حفظ جان بودائیان، زردشتیان و غیرمسلمانان همواره کردند و تدبیر امنیت بلخ و امور دیگران را میسر ساختند و خزانه‌ی دولت را باجزیه‌ی آنان آباد نمودند» (فریدونی 1376).