کاخ بلند؛ فرهنگ‌نامه‌ی سیاست و تاریخ

بوعلی سینا، یکی از بزرگ‌ترین چهره‌های تاریخ فلسفه و پزشکی جهان، فیلسوف و طبیب پارسی‌تبار بود که ریشه خاندان او به دهگانان/تاجیکان بلخی می‌رسد.

زادروز زردشت را ۶ فروردین (حمل) دانسته‌اند، روزی که فرصتی برای بازاندیشی در ارزش‌های والای او و تجدید پیمان با اصول اخلاقی و معنوی اوست؛ اصولی که همچنان می‌توانند چراغ راه انسانیت در دنیای پرآشوب امروز باشند.

نوروز، جشن باستانی و کهن حوزه تمدنی ما، ریشه در نگرش طبیعت‌دوستی، نظم اقلیمی، همگرایی اجتماعی، تقویت استواری سیاسی و پیوند میان دولت‌مردان و مردم دارد. این آیین خجسته که در میان فرهنگ‌ها، زبان‌ها و ملیت‌های منطقه جایگاهی ژرف و گسترده یافته، از دیرباز در سرزمین‌های ما گرامی داشته شده و نسل‌به‌نسل منتقل گردیده است.

رُستم، فرزند زال و رودابه، نه‌تنها بزرگ‌ترین پهلوان شاهنامه، بلکه نماد جاودانگی، شجاعت و سرنوشت محتوم قهرمانان در ادبیات فارسی است. او از کودکی فراتر از زمان خود بود؛ نیرومند، خردمند و دردمند.

سیندخت کابلی یکی از شخصیت‌های برجسته در شاهنامه فردوسی است. او همسر مهراب کابلی، شاه کابل و از نوادگان ضحاک، و مادر رودابه است. سیندخت زنی خردمند، سیاستمدار و آینده‌نگر است که نقش کلیدی در پیوند دو خاندان زابلستان و کابلستان ایفا می‌کند. او با تدبیر و دیپلماسی، از یک بحران خطرناک جلوگیری کرده و زمینه‌ساز ازدواج زال و رودابه می‌شود.

رابعه زنی تحصیل‌کرده، ادیب و شاعری توانمند بود. او به زبان‌های فارسی و عربی تسلط داشت و در دربار برادرش حارث بن کعب، که پس از پدر حکومت را به دست گرفت، جایگاهی ویژه داشت.

رودکی، شاعر بزرگ و موسیقی‌دان برجسته قرن چهارم هجری قمری، به عنوان پدر شعر فارسی شناخته می‌شود و از شمار شاعرانی نخستین بود که به زبان فارسی دری شعر سرود.

اسماعیل سامانی نقش مهمی در احیای فرهنگ و هویت خراسانی و ایرانی ایفا کرد و زبان فارسی را تقویت نمود. دوران حکومت او با رونق اقتصادی، گسترش علوم و ثبات سیاسی همراه بود و سامانیان را به یکی از تأثیرگذارترین سلسله‌های فلات خراسان بزرگ تبدیل کرد.

او در تاریخ ایران، افغانستان و تاجیکستان به‌عنوان نماد آزادی‌خواهی و استقلال شناخته می‌شود، چراکه توانست حاکمیت ستمگر زمان خود را سرنگون کند و مردم را از ظلم رها سازد.

کاخ بلند؛ فرهنگ‌نامه‌ی سیاست و تاریخ – بخش سوم ابومنصور محمد بن احمد دقیقی بلخی یکی از نخستین شاعران نامدار پارسی‌گو در سدهٔ چهارم هجری بود. او از پیشگامان سرایش…