مقاله

د افغانستان شمال او لویدیځ کې چې څه ډول د نوي کال او پسرلي هرکلی کیږي او له تاریخي لرغونتیا سره د تړاو له امله یې ارزښت لوړیږي، په ختیځ او سویل ختیځ کې بیا هغومره په جمع و جوش نه نمانځل کیږي او نه یې پر لرغونتیا دومره د چا علم رسیږي.

نویسنده: ماندانا تیشه‌یار – نویسنده و پژوهش‌گر حوزه روابط بین الملل   چگونه نوروز به کار ام‌روز می‌آید؟ ۱۲ کشور جهانِ نوروز، این آیین باستانی را به عنوان میراث فرهنگی…

زادروز زردشت را ۶ فروردین (حمل) دانسته‌اند، روزی که فرصتی برای بازاندیشی در ارزش‌های والای او و تجدید پیمان با اصول اخلاقی و معنوی اوست؛ اصولی که همچنان می‌توانند چراغ راه انسانیت در دنیای پرآشوب امروز باشند.

بریده‌ای از رمان منتشرنشده‌ی «انتحاری در آفساید»؛ نوشته‌ی دکتر داوود عرفان

نوروز نه یواځې دا چی د لمر له ګرځېدو سره سم؛ یو شمسي تحول او د شپې او ورځې سره برابرېدل دي، بلکې د بزګرۍ د چارو د پیل وخت دی. اوس چې زموږ عصري دفتري، مالی او حسابي، تعلیمي او شخصي چارې له شمسی کلیز سره برابرې دي، نو د دهقانۍ له چارو پرته، د نورو کارونو تړلتیا مو له دې ورځې سره د دې لامل شوې ده چې نوروز نور هم اهمیت ومومي. پخوا چې دا عصری چارې له شمسی تقویم سره نه وې تړلې هم نوروز زموږ د خلکو په نزد د درناوي وړ و.

به عقیده‌ی نویسنده‌ی کتاب «بلخ؛ قدیم‌ترین شهر ایران در آسیای مرکزی»، حیات سیاسی بلخ به توانایی جذب فرهنگ و دست‌آوردهای جامعه‌ی شهری از سوی این تازه‌واردان بسته‌گی داشت. هم‌چنان که بعد از ورود اسلام به این خطه نیز، بلخ محل انتقال فرهنگ و معارف اسلامی بوده است. اهمیت بلخ و ثروت‌مندی آن به موقعیت مرکزی این شهر که محل تلاقی راه‌های تجارتی بود، بسته‌گی داشت.

هر بارکه هنگامه‌ی نوروز می‌رسد و دیرینه‌شناسان از باورهای نسبت به نوروز و اندر باب نوروز، بی‌باکانه می‌نویسند، خواننده‌ی نوروز می‌شویم. از مبانی نظری آن یادداشت‌ها مفاهیم گوناگون می‌خوانیم. از آن‌گاه و این‌جاست که با فلسفه، سرگذشت، ماهیت و واقعیت آن بیگانه‌تر می‌شویم. نامه‌ها و نگارش‌های نوروزشناسان و نوروزباوران در زیر آسمان یک‌نواختی و کرختی مفاهیم افزوده و مرتبط با نوروز، اشتیاق خواندن و دانستن را در نوروزپژوهی و کارشناسان آن کاهش می‌دهد و تردید بر واقعیت رازناک‌بودن نوروز را تقویت می‌نماید.

در وجه خاص، که مطالعه نوروز در چرخه زیست تمدنی مردم افغانستان/ خراسان/ایران شرقی، وظیفه این مقاله است، نوروز اسطوره، تاریخ، سیاست، سرور، سوگ، غذا، پوشاک و … زیست تمدنی مردم افغانستان را تحت تأثیر قرار داده است. در این مقاله سعی برآن است که حضور نورزو به مثابه یک امر ایرانی/پارسی پایا و پویا در چرخه زیست مدنی مردم افغانستان پژوهش شود.

نوروز، جشن باستانی و کهن حوزه تمدنی ما، ریشه در نگرش طبیعت‌دوستی، نظم اقلیمی، همگرایی اجتماعی، تقویت استواری سیاسی و پیوند میان دولت‌مردان و مردم دارد. این آیین خجسته که در میان فرهنگ‌ها، زبان‌ها و ملیت‌های منطقه جایگاهی ژرف و گسترده یافته، از دیرباز در سرزمین‌های ما گرامی داشته شده و نسل‌به‌نسل منتقل گردیده است.

رُستم، فرزند زال و رودابه، نه‌تنها بزرگ‌ترین پهلوان شاهنامه، بلکه نماد جاودانگی، شجاعت و سرنوشت محتوم قهرمانان در ادبیات فارسی است. او از کودکی فراتر از زمان خود بود؛ نیرومند، خردمند و دردمند.