مقاله

از سمنگان در شاه‌نامه‌ی فردوسی در داستان رستم و سهراب هشت بار یاد شده است. اما در بخش‌های دیگر شاه‌نامه از سمنگان یادی نشده است. رستم شکار رفته است، خواب می‌رود، اسپش را سمنگانی‌ها می‌برند.

سیندخت کابلی یکی از شخصیت‌های برجسته در شاهنامه فردوسی است. او همسر مهراب کابلی، شاه کابل و از نوادگان ضحاک، و مادر رودابه است. سیندخت زنی خردمند، سیاستمدار و آینده‌نگر است که نقش کلیدی در پیوند دو خاندان زابلستان و کابلستان ایفا می‌کند. او با تدبیر و دیپلماسی، از یک بحران خطرناک جلوگیری کرده و زمینه‌ساز ازدواج زال و رودابه می‌شود.

رابعه زنی تحصیل‌کرده، ادیب و شاعری توانمند بود. او به زبان‌های فارسی و عربی تسلط داشت و در دربار برادرش حارث بن کعب، که پس از پدر حکومت را به دست گرفت، جایگاهی ویژه داشت.

رودکی، شاعر بزرگ و موسیقی‌دان برجسته قرن چهارم هجری قمری، به عنوان پدر شعر فارسی شناخته می‌شود و از شمار شاعرانی نخستین بود که به زبان فارسی دری شعر سرود.

اسماعیل سامانی نقش مهمی در احیای فرهنگ و هویت خراسانی و ایرانی ایفا کرد و زبان فارسی را تقویت نمود. دوران حکومت او با رونق اقتصادی، گسترش علوم و ثبات سیاسی همراه بود و سامانیان را به یکی از تأثیرگذارترین سلسله‌های فلات خراسان بزرگ تبدیل کرد.

او در تاریخ ایران، افغانستان و تاجیکستان به‌عنوان نماد آزادی‌خواهی و استقلال شناخته می‌شود، چراکه توانست حاکمیت ستمگر زمان خود را سرنگون کند و مردم را از ظلم رها سازد.

کاخ بلند؛ فرهنگ‌نامه‌ی سیاست و تاریخ – بخش سوم ابومنصور محمد بن احمد دقیقی بلخی یکی از نخستین شاعران نامدار پارسی‌گو در سدهٔ چهارم هجری بود. او از پیشگامان سرایش…

کاخ بلند؛ فرهنگ‌نامه‌ی سیاست و تاریخ – بخش دوم یعقوب لیث صفاری (۸۴۰–۸۷۹ میلادی) نماد غرور و استقلال خراسان، بنیان‌گذار دودمان صفاریان و فرمانروای اهل سیستان و نیمروز کنونی بود…

دگر طالقان‌شهر تا پاریاب همیدون رو از بلخ تا اندراب (شاه‌نامه، خالقی: ج 4، ص72)   سوی تالقان آمد و مرورود سپهرش همی‌داد گفتی درود  وزان پس بیامد به نزدیک…

کاخ بلند؛ فرهنگ‌نامه‌ی تاریخ و سیاست – بخش نخست حکیم ابوالقاسم فردوسی، اهل طوس خراسان و از تبار دهگان/دهقان نژاد بود که با عشق به سرزمینش، زبان پارسی را زنده…